Dit is de blog van Eric Rinckhout.
Ik ben freelance journalist en schrijver.
In het kader van het Ensor-jaar 2024 geef ik lezingen over James Ensor (1860-2024): over leven & werken van ‘the man in black’, het rebelse karakter van Ensor, de avant-gardist, de luis in de pels, zijn band met Oostende. Waar hij woonde en werkte. Wat er veranderde tijdens zijn leven. Hoe zijn kunst evolueerde. Door wie hij werd beïnvloed. Wat zijn band was met Brussel en Antwerpen. Wie zijn werk kocht toen hij nog leefde. Met een focus op Ensors meesterwerk ‘De Intrede van Christus in Brussel’, dat sinds 1987 tot de collectie van het JP Getty Museum in Los Angels behoort.
Op VRT Max kan u mijn Ensor-interview beluisteren in het programma Weet ik veel (Radio1):
https://www.vrt.be/vrtmax/podcasts/radio1/-/-weetikveel/10/james-ensor/
Eind april 2022 verscheen mijn boek Willem Elsschot in Parijs bij uitgeverij Vrijdag. Meer informatie en enkele reacties vindt u op volgende website:
www.uitgeverijvrijdag.be/product/6080735/willem-elsschot-in-parijs
Ik was te gast bij Chantal Pattyn in het Klara-programma Pompidou om over mijn boek te spreken.
https://klara.be/luister/podcast/pompidou/9/102
In juli 2021 verscheen mijn gids The South of France for Art Lovers bij Luster: 386 grote en kleine verhalen, tips en verrassende ontdekkingen over kunst en cultuur in Zuid-Frankrijk. Welke kunstenaars, chansonniers, acteurs, regisseurs en architecten streken neer in Zuid-Frankrijk en lieten er hun sporen na – van Collioure tot Menton. 352 pagina’s, 21,95 euro.
Intussen is er een tweede, aangepaste druk verschenen. Op basis van de gids heb ik een 25-delige podcast-reeks gemaakt voor Klara: https://klara.be/luister/podcast/de-riviera
www.the500hiddensecrets.com/eric-rinckhout
Ik was begin november te gast op Radio 1 om over mijn gids te praten. U kan er hier nog naar luisteren en kijken.
www.vrt.be/vrtnu/a-z/radio-1-boekenfeest/3-november/radio-1-boekenfeest-s3-novembera2/
www.vrt.be/vrtnu/a-z/radio-1-boekenfeest/3-november/radio-1-boekenfeest-s3-novembera3/
Bio
Van 1989 tot begin 2016 was ik cultuurredacteur in dienst bij de krant De Morgen. Onderwerpen: beeldende kunst (oude meesters en hedendaagse kunstenaars), literatuur, architectuur en stedenbouw.
Ik heb uitvoerig geschreven over schilders, beeldhouwers en etsers als Luc Tuymans, Michaël Borremans, Marlene Dumas, Gerhard Richter, Lucian Freud, Francis Bacon, Sigmar Polke, Ilse D’Hollander, Jan Vanriet, Rinus Van de Velde, Sofie Muller, Sam Dillemans, Jan De Maesschalck, Hans Vandekerckhove, Goran Djurovic, Peter De Koninck, Karin Hanssen, Berlinde De Bruyckere, Anne-Mie Van Kerckhoven, Reniere&Depla, Paul Gees, Carole Vanderlinden, Fik Van Gestel…
Ook over oude en moderne meesters als Jan van Eyck, Pieter Bruegel, Leonardo da Vinci, Peter Paul Rubens, Antoon van Dyck, Rembrandt, Caravaggio, Clara Peeters, Artemisia Gentileschi, Vincent van Gogh, Eugeen Van Mieghem, Camille Claudel, Henri Matisse, Pierre Bonnard, Pablo Picasso, Nicolas De Staël. En over fotografen als Jimmy Kets, Lara Gasparotto, Dirk Braeckman, Filip Claus, Patrick De Spiegelaere, Richard Avedon, Willy Ronis, Martine Franck en Anton Corbijn.
Momenteel schrijf ik over beeldende kunst voor Knack en Collect AAA Magazine. Ik heb ook bijdragen geschreven en gemaakt voor (H)art-magazine en De Tijd, voor Radio1 en Klara.
Meer dan vijftien jaar lang (t/m academiejaar 2018-2019) was ik gastdocent Master Journalistiek (Cultuurjournalistiek) KU Leuven Campus Antwerpen.
Nog steeds ben ik docent Davidsfonds Academie.
Voor de tentoonstelling Ecce Homo. Het beeld van de mens in de hedendaagse kunst (november 2017- februari 2018) was ik co-curator. Op negen uiteenlopende plekken in Antwerpen waren toen werken van 63 hedendaagse kunstenaars te zien. www.eccehomoantwerpen.com
Slow art
Museumbezoekers kijken gemiddeld 17 seconden naar een kunstwerk. Ander onderzoek houdt het zelfs op maar 9 seconden. Veel te weinig, natuurlijk. Deze blog gaat dan ook over traag kijken, de kunst van het detail. En over vergeten kunstenaars en veronachtzaamd moois. De troost van schoonheid.
‘Ontrafeld’
Meer dan vier jaar lang (van september 2011 tot december 2015) had ik in De Morgen Magazine een wekelijkse schilderijenrubriek. Daarin besprak ik telkens één werk in detail. Een selectie van vijftig afleveringen – van Jan van Eyck tot Luc Tuymans, van Artemisia Gentileschi tot Louise Bourgeois – werd gebundeld in het boek Ontrafeld, verschenen bij uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts.
http://www.borgerhoff-lamberigts.be/boeken/p/detail/ontrafeld
René Magritte
In augustus 2017 verscheen mijn boek ‘Magritte ontsluierd’ (Manteau, 24,95 euro) in een Nederlandse, Franse en Engelse editie. Aan de hand van vijftig schilderijen, die telkens in detail ‘ontsluierd’ worden, vertel ik het leven & werk van René Magritte, Belgiës beroemdste surrealist.
Willem Elsschot
Over schrijver Willem Elsschot heb ik twee boeken gepubliceerd: Dwaalspoor. Op zoek naar de waarheid achter Het Dwaallicht van Willem Elsschot (Antwerpen, Meulenhoff / Manteau, 2006) en Grote Antwerpse Willem Elsschot Atlas. Literaire gids (Antwerpen, Meulenhoff/Manteau, 2010). Bij de uitgave van Willem Elsschots Het Dwaallicht (Amsterdam, Athenaeum – Polak & Van Gennep, 2010) schreef ik het nawoord. Ook voor De verlossing (uitgeverij Polis, 2017) en Villa des Roses (Polis, oktober 2018) heb ik de ‘uitleiding’ geschreven.
Lezingen, causerieën en gidsbeurten
Ik geef lezingen en stadswandelingen over schrijver Willem Elsschot en zijn literaire oeuvre.
Ook causerieën en powerpointpresentaties over René Magritte of over diverse aspecten van de beeldende kunst in het algemeen kan u boeken. Ik sta op de lijst voor de auteurslezingen van Literatuur Vlaanderen (voorheen Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL), waardoor u een tussenkomst krijgt bij boeking. Info: www.literatuurvlaanderen.be
Voor Bruzz TV koos en besprak ik een schilderij van Pierre Bonnard als ‘meesterwerk’. Zo hebt u er een van idee hoe ik te werk ga:
https://www.bruzz.be/fr/node/86266?playlist=86268#065a2f69-0a45-45c1-a444-bb2588556b48
Mogelijke onderwerpen van causerieën – steeds met uitvoerig beeldmateriaal – zijn:
1. Kunst en cultuur in Zuid-Frankrijk.
Zuid-Frankrijk heeft sinds 1880 een ontelbaar aantal kunstenaars aangetrokken en voortgebracht. Schilders als Van Gogh, Cézanne, Matisse, Picasso, Braque, De Staël, Dora Maar, Yves Klein, Niki de St Phalle…. vonden inspiratie in het verzengende licht en de spetterende kleuren van het Zuiden. Ze legden hun ervaringen vast in baanbrekende werken, waardoor het Zuiden de bakermat van het modernisme werd. Expressionisme, fauvisme, kubisme, later de abstractie en école de Nice!
Het Zuiden blijft kunstenaars aantrekken: ze richten hun eigen museum op, zoals Bernar Venet en Pierre Soulages, of palmen leegstaande kerken in, zoals Louise Bourgeois en Jean-Michel Folon. Beeldenparken schieten als paddestoelen uit de grond, stadspaleizen en oude kapellen worden omgetoverd tot prachtige kunstencentra. Een causerie die de geschiedenis van de Côte d’Azur belicht en waarin ik op zoek ga naar de sporen van kunstenaars, chansonniers, architecten, acteurs en regisseurs – van Collioure tot Menton.
2. Het portret in de kunst
Van Eyck en Rubens, Piero della Francesca, Rembrandt en Marlene Dumas, ook ‘girlpower’ in de renaissance en nu (Clara Peeters, Judith Leyster, Marthe Donas, Anne-Mie Van Kerckhoven, Alice Neel, bijvoorbeeld), maar evengoed Lucian Freud en Francis Bacon, Tuymans en Ingres.
3. De troost van schoonheid
Wat is schoonheid, wat is lelijkheid, ….: de Italianen versus de Vlamingen, Manet versus de académiciens, de impressionisten, Matisse en Picasso, kunst en oorlog (Picasso, Grosz, Nussbaum en Vanriet), tot Cy Twombly, Saul Leiter, Luc Tuymans en Marlene Dumas.
5. Figuratie-abstractie-figuratie en het schilderij als object
Aandacht voor de grote scharniermomenten in de kunstgeschiedenis: Turner, impressionisten, Manet, Cézanne, Berthe Morisot, Van Gogh, Matisse en Picasso, kubisten, Marcel Duchamp en zijn urinoir, De Stijl (Mondriaan en Georges Vantongerloo), action painting (Pollock) tot zero (Fontana), Warhol en de pop art, colorfield painting en Barnett Newman, Mark Rothko, Helen Frankenthaler, Raoul De Keyser en Koen van den Broek.
6. Het varken in de kunst
Van Jeroen Bosch en Pieter Bruegel tot Jeff Koons en Wim Delvoye plus Walt Disney… Ernstig én hilarisch, van sociaal document tot cartoon.
7. De grenzen van het landschap
Van Joachim Patinir tot nu. Hoe schilder je een landschap aan het begin van de 21ste eeuw? Met in het achterhoofd de erfenis van pleinairisme, impressionisme, expressionisme, kubisme en abstractie? Hoe schilder je een landschap na Turner, Monet, Van Gogh, Brusselmans en Raveel, na Georgia O’Keeffe, Richard Diebenkorn en Raoul De Keyser? Hoe ga je met het gefotografeerde landschap om? En hoe ga je met het landschap zelf om? Wat betekent het échte landschap nog, het vervuilde, volgebouwde landschap, het verminkte landschap dat de mens zowat overal naar zijn hand heeft gezet? Kan het nog voor zoiets als “de ongerepte natuur” staan? Kun je nog ‘zomaar’ een landschap schilderen? Een wandeling door het werk van Constable, Monet, Cézanne, Braque en Matisse, Michaël De Kok, Ilse D’Hollander, Hans Vandekerckhove, Greet van Autgaarden en Koen van den Broek. Met aandacht voor fotografie, land art en concept.
8. Raoul De Keyser (1930-2012)
Een overzicht van leven en werk van ‘painter’s painter’ Raoul De Keyser, de sfinx van Deinze. Wie was de mens achter de schilder? Hoe evolueerde hij van ‘de Nieuwe Visie’ tot de schilder van picturale kamermuziek? Door wie werd hij beïnvloed, en hoe ver reikte zijn eigen invloed – in binnen- en buitenland? Met getuigenisssen van Jan De Maesschalck, Luc Tuymans, Arpaïs Du Bois, Fik van Gestel, Ida Wollens, Koen van den Broek, Jan Vanriet…
9. British Art in Brexit Times
Bestaat ‘Britse kunst’ wel? En waarom wordt die vraag over beeldende kunst en niet over literatuur gesteld? Waarom is ‘word’ prominenter aanwezig in Engeland dan ‘image’? Hoeveel ‘import’ is er in Engeland – geweest en nog steeds? Wat is het belang van de immigratie in de kunst? Van Hans Holbein, Anthony van Dyck en Peter Paul Rubens – als ‘imported court painters’ over Thomas Gainsborough (de landadel) en John Constable en William Turner (als de (her)uitvinders van het Engelse landschap) tot Francis Bacon (een Ier), Lucian Freud (een Duitser) en David Hockney (een halve Amerikaan). Ik sta ook stil bij Tracey Emin (haar onopgemaakte bed deed een siddering door het puriteinse UK gaan in 1999), Damien Hirst (met zijn doorgesneden haai op sterk water) – allebei oorspronkelijk behorende tot de controversiële YBAs, ‘Young British Artists’ begin jaren ‘90 – en Banksy, met zijn opmerkelijke street art. Uiteraard is er het olijke duo Gilbert & George met hun meer dan levensgrote installaties die vaak een tijdsbeeld van én een kritiek op de Britse samenleving geven, plus de installatie-kunstenares Mona Hatoum (van Palestijns-Libanese origine, werkt veel rond politiek en kolonisatie).
10. Amerikaanse schilderkunst
Van het prille begin met de eerste portretten van Native Americans tot nu, met oog voor de maatschappelijke dimensie van kunst. Wat onderscheidt de Amerikaanse kunst van de Europese? Wat zijn de karakteristieken van de Amerikaanse kunst? Wat met The American Dream? Met o.a. aandacht voor Benjamin West, Frederic Church, Winslow Homer, Edward Hopper, Grant Wood, Georgia O’Keeffe, Norman Rockwell, Jackson Pollock, Joan Mitchell, Mark Rothko, Romare Bearden, Kerry James Marshall, Michel Basquiat en Louise Bourgeois.
Contact: Eric Rinckhout
00-32-(0)476-39.61.10
tekst/beeld 